Zelfzorg in uitvoering

Pas stond ik op een vervelende manier op: ik had slecht geslapen voelde een beklemming op mijn borst; mijn hoofd bleef maar malen en ik had bij het ontbijt weinig aandacht voor mijn gezinsleden. Er zat me een vaag gevoel dwars dat veel aandacht vroeg en waardoor mijn zelfvertrouwen wegzakte. De spiraal ging naar beneden: ik zat niet lekker in mijn vel en voelde me niet stevig in mijn werk. Doordat ik hierover piekerde gedroeg ik me minder slagvaardig en attent naar de mensen om mij heen, waardoor ik nog onzekerder werd. Er waren wel een paar praktisch aanwijsbare zaken die tegenzaten en waar ik flink over mopperde: mankementen aan de wasmachine en aan de verwarmingsketel, het slechte slapen van de laatste paar nachten. Dit mopperen hielp natuurlijk niet en het dekte ook niet de hele lading. De spanning hoopte zich al een paar dagen op in mijn lichaam en ik voelde me steeds minder opgewassen tegen mijn werk en zeker niet tegen een bepaalde cliënt.

Zelfzorg of niet?

Op zo’n moment kun je kiezen om het gevoel weg te stoppen en ‘stoer’ je dag te beginnen òf er aandacht aan schenken (zelfzorg). Het is in mijn ervaring als psycholoog en supervisor van belang om regelmatig te kiezen voor dat laatste. Zeker wanneer je met mensen werkt en jezelf daarbij als instrument inzet. Er zijn namelijk flinke risico’s wanneer jouw zelfzorg als professioneel begeleider er te vaak bij in schiet:

• Je houding naar klanten wordt minder professioneel en kan gekleurd raken door je eigen behoefte aan rust, aan bevestiging of aan steun.
• Het wordt moeilijker om heftige emoties van anderen te verdragen.
• Je bent minder geconcentreerd waardoor je sneller fouten kunt maken of belangrijke zaken vergeet.
• Je kunt meer last van verwerkingsklachten krijgen na ingrijpende gebeurtenissen.
• Het kost extra moeite om te herstellen van tegenspoed of kritiek.
• De verhoogde lichamelijke spanning vertaalt zich vaak in psychosomatische klachten.
• Ook in je privéleven vraagt het op een gegeven moment extra moeite om nog in contact te blijven met je dierbaren.

Het heeft dus zeker zin én het is de investering waard om aan zelfzorg te doen.

In uitvoering

Mijn zelfzorg bestond deze ochtend uit een paar activiteiten, waarvan de belangrijkste was te onderkennen dat ik op dit moment tijd en aandacht nodig had voor mezelf. Omdat ik geen consulten gepland had staan was dat ook praktisch mogelijk. Ik trok me terug op mijn werkkamer en vroeg mijn gezinsleden me niet te storen. Daarna stuurde ik een berichtje aan een goede vriendin met de vraag of ze ruimte had om elkaar die ochtend even te bellen. Toen ik ter voorbereiding op dat telefoontje even stil stond bij mijn gevoelens en opschreef wat er allemaal aan de hand was, begonnen de puzzelstukjes al op zijn plek te vallen.

In deze aanpak kun je de volgende drie stappen herkennen:

• • 1. De behoefte aan zelfzorg serieus nemen en hier ruimte voor maken;
    2. Jezelf letterlijk en figuurlijk even terugtrekken uit zorgrollen of verplichtingen, waardoor jouw aandacht niet van jezelf afgeleid raakt;
    3. Het inschakelen van hulpbronnen, zoals een sparringpartner om met je mee te kijken. Je kunt ook de situatie voor jezelf opschrijven waardoor je er even wat meer afstand van kunt nemen, of even mediteren, dansen of wandelen om ‘uit je hoofd te komen’.

Op deze manier creëer je ruimte voor jezelf. Ruimte om stil te staan bij je gevoelens, ze echt te doorvoelen. Hierdoor daalt het spanningsniveau in je lichaam en krijg je sneller inzicht in wat je dwars zit en welke stappen je kunt zetten.

De opbrengst

De investering in mijn zelfzorg vanochtend kostte me uiteindelijk maar een uur en de opbrengst was enorm! Het werd me door ruimte te maken voor mijn gevoel, te schrijven en te praten met mijn vriendin snel helder welk gevoel ik probeerde te ontlopen. Door dit juist toe te laten zag ik waar het verhaal van die ene cliënt mij persoonlijk had geraakt en kreeg ik duidelijk wat ik daaraan kon doen. Vervolgens werd ik me ook op andere punten weer slagvaardig. Daardoor kon ik deze ochtend een heleboel zaken afhandelen die anders zeker nog een paar dagen waren blijven liggen. De negatieve spiraal was gekeerd!

Meer weten over de praktische invulling van zelfzorg? Lees mijn boek Take Care! Zelfzorg voor professioneel begeleiders https://www.boompsychologie.nl/product/3198/Take-care?h=133 of neem contact met me op om een afspraak te maken